Emre ERGÜL
Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı, 23 Ağustos gecesi, tüm dünyada ses getiren bir “uçak düşmesi” haberi verdi: “Moskova’dan St. Petersburg’a giden Embraer 135 tipi özel bir jet, Tver bölgesinde düştü. 3 kişilik mürettebat dahil 10 kişi hayatını kaybetti.”
Çok geçmeden, o uçakta 24 Haziran’da Rusya lideri Vladimir Putin’e karşı ayaklanıp askerleriyle Moskova’ya yürüyen paramiliter Wagner grubunun lideri Yevgeniy Prigojin’in olduğu açıklandı: “Uçakta yer alan yolcu listesinde Prigojin’in yanısıra yardımcısı ve Wagner’in kurucularından Dmitriy Utkin ile Sergey Propustin, Yevgeniy Makaryan, Aleksandr Totmin, Valeriy Çekalov, Nikolay Matuseyev’in isimleri var.
3 kişilik mürettebatın isimleri de Aleksey Levşin, Rustam Karimov ve Kristina Raspopova.” Geceyarısı 8 cesede ulaşıldığını doğrulayan Rus yetkililer, “kaza” ile ilgili bir soruşturma başlatıldığını söyledi.
Projin’in ölüm haberi ise Wagner’e yakın The Grey Zone’un, Telegram mesajında yer aldı: “Rus kahraman, gerçek vatansever, Rusya’ya hainlik edenlerin çabalarıyla hayatını kaybetti. Ama o, cehennemde bile en iyi olduğunu gösterecek. Çok yaşa Rusya!” The Grey Zone bir sonraki mesajında da “suikast” mesajı yayımladı: “Jet, Rus uçaksavarları tarafından düşürüldü. Uçak düşmeden önce iki büyük patlama sesi duyuldu.”
Tüm dünya, Prigojin’in ölümünden Putin’i sorumlu tuttu. Darbe girişimi sonrası Belarus’un da devreye girmesiyle Prigojin, Belarus’a sığınırken, Putin’in Rus gizli servisi FSB’ye “Öldürün onu” emrini verdiği konuşuluyordu. Putin’in “vatan hainliği” ile suçladığı Prigojin’i Rus topraklarına çekmek için beklediği de iddialar arasında. Rusya’nın “iki aydır her yerde aranıyor” dediği Prigojin’in ölümü, piyasalarda bir etkiye neden olmadı. 23 Ağustos günü, “uçak kazası”ndan saatler önce, 17.30’da dolar/ruble paritesi 93.3250’ydi.
Saat 19.00’da 94.6302’ye yükseldi, kazanın olduğu ve açıklandığı saat 20.00 ile 23.59 arasında 93.8310’da yatay seyir gösterdi. Saatler 24 Ağustos 01.00’I gösterdiğinde 92.9800’le dip yapan parite, piyasalar dün sabah açıldığında 94.5070’e çıktı. Pik rakam ise 94.70 oldu. Rus borsası da çok tepki göstermedi, dün gün içi yüzde 1’e yakın düşüş yaşadı.
Önce “General Kıyamet” görevden alındı
Yevgeniy Prigojin’in ölümünden kısa süre önde Rus ordusu dikkat çeken bir açıklama yaptı. 24 Haziran ayaklanmasında Prigojin’e destek vermekle suçlanan ve o gün tutuklanan Uzay Kuvvetleri Komutanı General Sergey Surovikin “görevden alındı.” Rus ordusu, lakabı “General Kıyamet” olan Surovikin’in yerine General Viktor Afzalov’un atandığını ilan etti. Surovikin, Ekim 2022 ile Ocak 2023 arasında Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nda cephe komutanıydı.
Biden: “Rusya’da arkasında Putin’in olmadığı bir şey olmaz”
ABD, Yevgeniy Prigojin’in ölümüyle ilgili direkt Vladimir Putin’i işaret etti. Nevada’da bulunan ABD Başkanı Joe Biden, “Ne olduğunu tam bilmiyorum ama ne çıkarsa da şaşırmam. Çünkü, Rusya’da arkasında Putin’in olmadığı bir şey olmaz.” FT’ye konuşan ABD Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi de “(Putin’in öldürdüğü) Doğrulanırsa, şaşırmam. Putin esir almayı pek sevmez.” CIA Başkanı William Burns de açık açık “Putin” dedi: “O, ‘intikam soğuk yenen bir yemektir’ diyenlerden.
Gülümseyen Putin: Rus askerleriyle gurur duyuyorum
Uçağın düştüğü dakikalarda, Rus lider Vladimir Putin, Kursk bölgesindeki Ponıri kasabasında eski Sovyet birliklerinin Kursk Muharebesi’nde Nazilere karşı kazandığı zaferin 80’nci yıl dönümü münasebetiyle düzenlenen törendeydi. Rus TV’lerinin canlı verdiği törende Putin’in etrafına gülücükler attığı görüldü.
Putin, zafer için savaşanları unutmayacaklarını belirterek “Bugün burada, efsanevi Kursk topraklarında, 1943 yazında Nazilerle savaşan Kursk Muharebesi kahramanlarının şanına layık olan kahramanlarımıza, askerlerimize, özel askeri operasyon katılımcılarına yüksek devlet ödülleri takdim edilecek” diye konuştu. Tüm askerlerin cesurca ve kararlılıkla savaştığını kaydeden Putin, “Anavatana bağlılık ve askeri yemine sadakatin özel askeri operasyonun tüm katılımcılarını birleştirdiğini” dile getirdi. Putin, Rus askerlerine seslenerek “Hizmetleriniz için teşekkür ediyorum, sizlerle gurur duyuyorum” ifadesini kullandı.
