T24 Dış Haberler
Yapılan yeni bir araştırmaya göre, insan kaynaklı iklim değişikliği, normal iklim koşullarına kıyasla sıcak hava dalgaları ve orman yangınları riskini kırk kat artırıyor. Uluslararası araştırma grubu World Weather Attribution’ın yeni çalışmasında, Avrupa’nın güneybatısında ağustos ayında yaşanan sıcak hava dalgasına dikkat çekiliyor ve iklim değişikliğinin, sıcak hava dalgalarını yüzde 30 daha şiddetli hâle getirdiğinin altı çiziliyor. Londra’daki Imperial College’den iklim araştırmacısı Theo Keeping, insan kaynaklı ısınma olmasaydı, orman yangınlarına yol açan bu tür hava koşullarının sadece her 500 yılda bir görüleceğini, oysa günümüzde bu koşulların her 15 yılda bir ortaya çıktığını hatırlatıyor.
Yüz binlerce hektar alan yanıp kül oldu
Ağustos ayındaki sıcak hava dalgalarında, sadece Türkiye’de değil, Portekiz’in kuzeyinde ve İspanya’nın batı ile kuzeybatısında ciddi orman yangınları çıktı. Yangınlarda onlarca kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi alevlerden kaçmak zorunda kaldı. Yıl başından bu yana sadece İspanya’da 380 bin hektardan fazla alan yandı. Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi’ne göre bu, İspanya’daki yıllık ortalama orman yangını zararının beş katına denk geliyor. Komşu ülke Portekiz’de ise bu yıl orman yangınları şimdiden 280 bin hektardan fazla alanı yok etti. Bu, yıllık ortalamanın neredeyse üç katı. Türkiye’de 65 bin hektara yakın alan yangınlardan etkilendi. Yıllık ortalamaya bakıldığında 7, 8 kat artış yaşandığını söylemek mümkün.
Büyük şirketler ölümcül sıcak hava dalgalarını nasıl körüklüyor?
İklim değişikliğinin sıcak dönemler üzerindeki etkisini araştıran bir başka araştırma da tek tek şirketlerin ne kadar büyük emisyonlara yol açtığını gösteriyor. İnsan kaynaklı iklim değişikliği, milenyumdan bu yana en az 55 sıcak hava dalgasına neden oldu. Araştırmacıların hesaplamalarına göre, bu 55 sıcak hava dalgası, fosil yakıtların kullanılması, ormanların yok edilmesi ve bataklıkların kurutulmasıyla dünyanın ısınmasını 10 bin kat daha olası hale getirdi. Araştırma sonuçlarını Nature dergisinde yayımlayan bilim insanları, inceledikleri 213 sıcak hava dalgasının tamamının, iklim değişikliği nedeniyle ortaya çıktığını tespit ettiler.
İklim değişikliği sıcak hava dalgalarını 2,2 derece arttırdı
Araştırmacılar, önce iklim değişikliğinin olmadığı bir dünyayı modellediler ve bunu gerçek ölçümlerle karşılaştırdılar. Böylece sıcak hava dalgalarının ne kadar daha olası ve ne kadar daha şiddetli hale geldiğini hesapladılar. Bu araştırma ile ilk kez bu kadar büyük sayıda aşırı hava olayı incelendi.
Araştırmanın sonuçlarına göre:
Karbon devleri mercek altında
Araştırmacılar ayrıca, “Carbon Majors” (Karbon Devleri) olarak adlandırılan ve iklim değişikliğine en çok neden olan 180 şirketin sıcak etkisini de incelediler. Bu 180 CO₂ devi, sanayileşmenin başlangıcından bu yana insan kaynaklı bütün emisyonların yaklaşık yüzde 60’ını atmosfere saldı. Araştırmacılar, bunların sıcak hava dalgalarına etkisini hesaplamak için yine “bu şirketler olmasaydı dünya nasıl olurdu” senaryosunu simüle edip mevcut verilerle karşılaştırdılar.
Buna göre:
Hukuki sonuçlar
Araştırmacılar, yasal yollara başvurulursa elde ettikleri bulguların büyük emisyon üreticilerine karşı açılacak davaları kolaylaştırmasını umuyorlar. Bu yolda bu yıl iki önemli adım atıldı.
Kaynak: Die Zeit
