CHP Genel Lider Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, tabipler ve mühendislerden sonra bilgisayar mühendislerinin ve yazılımcıların da yurt dışına göçünün hızlandığını belirterek, “Yılbaşından bu yana 700 bilgisayar mühendisi ve yazılımcının yurt dışına göç ettiği, bu sayının birkaç yılda 7-8 bine ulaşacağı öngörülüyor. Yeni ekonomi modeli üzere, iktidarın 2018’de ilan ettiği ‘1 milyon yazılımcı’ kampanyası da boş çıktı” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, haftalık kıymetlendirme raporunu bugün yayınladı. Toprak’ın değerlendirmeleri özetle şöyle:
“TERÖR VE CİNAYET ZANLISININ TÜRKİYE’YE İADESİ DAVASINDA BULGARİSTAN MAHKEMESİNİN VERDİĞİ RET KARARI, TÜRK YARGISI AÇISINDAN ÜZÜCÜDÜR”
“Kırmızı bültenle aranan terör ve cinayet zanlısının Türkiye’ye iadesi davasında Bulgaristan mahkemesinin verdiği ret kararının münasebetinde ‘Türkiye’de insan haklarına uygun ve adil yargılama olmadığının’ vurgulanması, Türk yargısı açısından üzücüdür. Bu karar, Türkiye’nin hukuk devleti ve bağımsız yargı konusundaki inandırıcılığının kalmadığını teyit ediyor.
Türkiye ve Türk yargısı ismine onur kırıcı olduğu kadar incitici bu karar, iktidarın yargıyı baskı altına alması yanında, siyasi talimatlar doğrultusunda verilen yargı kararlarının içeride ve dışarıda yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını, saygınlığını ve güvenilirliğini yok etmesinin en acı sonucudur.
“İKTİDAR, OLAĞANLAŞMA KARŞILIĞINDA 5 MİLYAR DOLAR BORÇ BULMAKLA ÖVÜNÜYOR”
İktidar, olağanlaşma teşebbüsleriyle döviz bulmaya çalışıyor. Suudi Arabistan’dan gelecek 5 milyar dolara sevinip avunuyor. Birebir Suudi Arabistan, 40 milyar dolarlık bir bütçeyle 2030 Dünya Kupası’nı Yunanistan ve Mısır ile ortaklaşa organize etmek üzere FIFA’ya başvuruyor.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, kısa mühlet evvel Riyad’ı ziyaret ederek 100 milyar dolarlık Vizyon 2030’da Yunan turizmcilerin, şirketlerin proje ortağı olması, yatırımlarda ve tesislerin imalinde yer alması için çok sayıda mutabakata imza atıyor. İktidar, olağanlaşma karşılığında 5 milyar dolar borç bulmakla övünüyor.
“YENİ İKTİSAT MODELİ ÜZERE, İKTİDARIN 2018’DE İLAN ETTİĞİ ‘1 MİLYON YAZILIMCI’ KAMPANYASI DA BOŞ ÇIKTI”
Doktorlar ve mühendislerden sonra bilgisayar mühendisleri ve yazılımcıların yurt dışına göçü hızlandı. Yılbaşından bu yana 700 bilgisayar mühendisi ve yazılımcının yurt dışına göç ettiği, bu sayının birkaç yılda 7-8 bine ulaşacağı öngörülüyor. Yeni iktisat modeli üzere, iktidarın 2018’de ilan ettiği ‘1 milyon yazılımcı’ kampanyası da boş çıktı.
2002’de, AK Parti iktidarında doğup artık 20’li yaşlarında olan teknolojiyle barışık genç ve özgür beyinler, iktidarın baskıları, yasakları, toplumsal medya sansürleri, hakaret davaları, kanıyı kabahat sayan yaklaşımları; konser, şenlik yasakları, dozu artan doğuşçu ortam ve telaffuzlarıyla mutsuzluğa, ülkeden ayrılmaya sürükleniyor. İktidarın özgür beyinlere bir şey söz etmeyen 2053-2071 vaatleri ve hızlanan bilişimci-yazılımcı göçü, bunun somut göstergesi.
“ASGARİ FİYAT, SARFİYATLARI DE KAPSAYACAK HALDE VE BÜYÜMEDEN REFAH HİSSESİ İLAVESİYLE BELİRLENMELİDİR”
Yeni minimum fiyat tespitinde, açlık ve yoksulluk sonlarına ait fiyatların, iktidarın övündüğü büyümeden gelen refah hissesinin ve minimum fiyatın dört kişilik bir personel ailesi için belirlenmesi prensibinin göz önünde tutulması gereklidir. Minimum Fiyat Tespit Komitesi’nin birinci toplantısı 7 Aralık’ta yapılacak.
Asgari fiyat, yalnızca yeme-içme-beslenme vb. değil, harika artan kiralar karşısında barınma, zamlanan elektrik-doğalgaz fiyatlarıyla ısınma-aydınlanma, ulaşım-iletişim-haberleşme-internet, toplumsal ve kültürel ihtiyaçlar için yapılacak sarfiyatları de kapsayacak formda ve büyümeden refah hissesi ilavesiyle belirlenmelidir. Patronlara istihdam yükünü azaltacak ve yeni minimum fiyat nedeniyle emekçi çıkartmalarını önleyecek dayanaklar sağlanmalıdır.
“ÜLKE İKTİSADININ 10 YIL GERİYE GİTTİĞİ BU TABLO, ‘YENİ İKTİSAT MODELİNİN BAŞARISI’ DEĞİL HEZİMETİDİR”
2022 yılı 3. çeyrek büyüme sayıları, Türkiye’nin 10 yıl geriye gittiğini, iktisadın küçüldüğünü, ulusal gelirin 2012 yılının altında kaldığını gösterdi. Ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hisse düşmeye devam ederken resesyon belirtileri arttı. İhracat, inşaat, tarım ve sanayi daralma sürecine girdi. Yatırımlar eksiye indi. Tek kazanan, sermaye ve faiz lobisi.
Yüksek enflasyonda tüketim harcamalarının öne çekilmesi, tüketimdeki büyümeyi yüzde 19,9’a taşıdı. Devletin tüketim harcamalarında yüzde 9,2 büyüme, seçim iktisadına geçişin sinyali. Ortada yatırımı, ihracatı, endüstrisi, tarımı, inşaatı küçülen, üretmeden tüketen bir iktisat tablosu var. Ücretlilerin fakirleştiği, ulusal gelirden aldığı hissenin azaldığı, ülke iktisadının 10 yıl geriye gittiği, sermaye ve faiz yararlarının patlama yaptığı bu tablo, ‘yeni iktisat modelinin başarısı’ değil hezimetidir.
“İKTİDARIN YANLIŞ PARA VE FAİZ SİYASETLERİ YÜZÜNDEN YENİ YATIRIM VE ÜRETİM HEDEFLİ KREDİ TALEPLERİ GERİLİYOR”
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurası’nın açıkladığı ‘Ekim 2022 Bankacılık Bölümü Göstergeleri’, bankacılık kesiminin net karının ekim ayında yüzde 443 arttığını gösterdi. Bankaların toplam karları, geçen yılın birebir devrine nazaran beş kat artışla 336 milyar TL’ye yükseldi. Beşe katlanan karlarına en büyük katkı faiz gelirlerinden geldi.
Ekimde bankalardaki mevduat, 2021 sonuna nazaran yüzde 57,4 artarak 8 trilyon 347 milyar 575 milyon liraya yükselirken geri ödenmeyen kredilerin yasal takibe dönüşüm oranı yüzde 2,23 düzeyinde gerçekleşti. Banka karlarındaki rekor artışlara karşılık zahmetle ulaşılan kredilerin geri ödenmesinde sorunların büyüdüğü anlaşılıyor. İktidarın yanlış ve temelsiz para ve faiz siyasetleri yüzünden yeni yatırım ve üretim hedefli kredi talepleri geriliyor.
“YATIRIMLAR EKSİDE, İHRACAT ARTIŞI YAVAŞLADI, DIŞ TİCARET AÇIĞI VE CARİ AÇIK TARİHİ DÜZEYLERE YÜKSELİYOR”
Kasım ayında ihracat artışı yüzde 1,9’a inerken ithalattaki artış bunun 7 katı seviyesinde ve yüzde 14 oldu. Kasımda 8,8 milyar dolar olan aylık dış ticaret açığıyla birlikte 11 aylık açık toplamı 99,8 milyar dolara yükseldi. İktidar döviz muhtaçlığını Katar’dan, Suudi Arabistan’dan borç alarak karşılamaya çalışırken ülkenin inançlı döviz geliri kaynağı ihracat, yanlış kur ve faiz siyasetlerine kurban ediliyor.
Yatırımlar ekside, ihracat artışı yavaşladı, dış ticaret açığı ve cari açık tarihi düzeylere yükseliyor. Ülke iktisadı süratle uçuruma sürükleniyor. Tüm bunlara karşın Ticaret Bakanı, ithalatın ihracatı 10’a katladığını, dış ticaret açığının patlama yaptığını, ihracatın ithalatı karşılama oranının süratle inişe geçtiğini görmezlikten gelerek, ‘tüm vakitlerin en yüksek kasım ayı ihracatı’ telaffuzuna sarılıyor.
“MARKET BASKINLARI, BESİNE ERİŞİM VE BESİN FİYATLARININ DÜŞMESİNDE BİR İŞE YARAMAYACAK”
Üreticinin meselelerini çözmek yerine market raflarında etiket çabasıyla göz boyama arayışına giren iktidar, enflasyon timlerini devreye sokarak ‘fahiş fiyat mücadelesi’ gösterisi başlattı. Market baskınları, besine erişim ve besin fiyatlarının düşmesinde bir işe yaramayacak.
Üretim planlaması, gerçekçi taban fiyat, eser alım garantisi ve bütçeden üreticiye hak ettiği takviye ödeneği ayrılmadıkça, tarımda destekleme tarla-bahçeden başlatılmadıkça ucuz besine erişim sorunu çözülemeyecektir. Enflasyon sayısı kağıt üzerinde düşse de fiyatlar düşmeyecektir.
“KARA HAREKATI İÇİN RUSYA, ABD, ALMANYA, ŞAM VE HATTA MISIR İLE ÖNEMLİ BİR PAZARLIK SÜRECİNE GİRİLDİĞİ ANLAŞILIYOR“
Suriye’nin kuzeyine yönelik kara harekatı için Rusya, ABD, Almanya, Şam ve hatta Mısır ile önemli bir pazarlık sürecine girildiği anlaşılıyor. ABD ve Rusya, daha evvel Türkiye’nin teröre karşı kendini savunma hakkı olduğunu söylerken artık harekatın önemli riskler doğuracağını belirterek karşı çıkıyor.
İktidar harekat telaffuzlarını gündemde tutsa da ABD ve Rusya’nın kara harekatına karşı olduklarını daha güçlü biçimde tabir etmeye yönelmesi, Kuzey Suriye’ye operasyonun bir müddet daha bekleyeceğini ve pazarlıkların süreceğini gösteriyor.
“RUSYA, YENİ BİR ATAKLA KAZAKİSTAN VE ÖZBEKİSTAN İLE ‘GAZ BİRLİĞİ’ KURMAYA YÖNELDİ”
Türkiye’de doğal gaz tedarik üssü kurma teklifini gündeme getiren Rusya, yeni bir atakla Kazakistan ve Özbekistan ile ‘gaz birliği’ kurmaya yöneldi. Üç ülkenin doğal gaz rezervlerinin Çin ve öteki alıcılara sevkiyatını içeren plan, global güç pazarında yeni bir güç merkezini hedefliyor.
Mısır ile olağanlaşma, Türkiye için Doğu Akdeniz’de güç rezervlerinin ve Münhasır Ekonomik Bölgelerin (MEB) paylaşımında yeni olasılıkların gündeme gelmesi yakın periyotta güç görünüyor. Türkiye ile tansiyon sürecinde İsrail, Güney Kıbrıs, Yunanistan ile yakınlaşan Mısır’ın, Türkiye’ye aralıklı duruşunu sürdüreceği anlaşılıyor. Mısır ile Yunanistan, Türkiye’nin daha evvel reaksiyon gösterdiği ‘Doğu Akdeniz’de Arama ve Kurtarma Alanlarında İşbirliğine Ait Mutabakat Muhtırası’ imzaladı. Bu mutabakat; Mısır, Güney Kıbrıs Rum İdaresi ve Yunanistan ortasında güç, siyasi, ekonomik ve askeri iş birliğinin güçlü bir formda devam edeceğini gösteriyor.”
